Viêm dạ dày tự miễn là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học

Viêm dạ dày tự miễn là tình trạng viêm mạn do hệ miễn dịch tấn công tế bào thành dạ dày và yếu tố nội tại, gây giảm tiết acid và thiếu vitamin B12 Bệnh tiến triển âm thầm, dẫn đến thiếu máu ác tính và tăng nguy cơ ung thư nếu không được chẩn đoán và điều trị bằng bổ sung B12 và theo dõi định kỳ

Định nghĩa viêm dạ dày tự miễn

Viêm dạ dày tự miễn (Autoimmune Gastritis - AIG) là một bệnh viêm mạn tính đặc hiệu cơ quan, trong đó hệ miễn dịch tấn công các tế bào thành của niêm mạc dạ dày, chủ yếu ở vùng thân vị và đáy vị. Quá trình này dẫn đến mất chức năng tiết acid hydrochloric và yếu tố nội tại (intrinsic factor), gây ra giảm hấp thu vitamin B12 và có thể dẫn đến thiếu máu ác tính (pernicious anemia). :contentReference[oaicite:4]{index=4}

Đặc điểm nổi bật của AIG là sự hiện diện của kháng thể kháng tế bào thành (anti-parietal cell antibodies) và kháng thể kháng yếu tố nội tại (anti-intrinsic factor antibodies). Bệnh thường tiến triển âm thầm và được phát hiện ở giai đoạn muộn khi đã có biến chứng. :contentReference[oaicite:5]{index=5}

Sinh lý bệnh học

Trong AIG, hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại các tế bào thành, dẫn đến phá hủy các tế bào này và giảm sản xuất acid dạ dày (hypochlorhydria) cũng như yếu tố nội tại. Sự thiếu hụt yếu tố nội tại làm giảm hấp thu vitamin B12 ở hồi tràng, dẫn đến thiếu máu ác tính. :contentReference[oaicite:6]{index=6}

Quá trình viêm mạn tính và mất tế bào tuyến dạ dày dẫn đến teo niêm mạc (atrophy) và có thể gây ra dị sản ruột (intestinal metaplasia), tăng nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tuyến dạ dày. :contentReference[oaicite:7]{index=7}

Dịch tễ học và yếu tố nguy cơ

AIG thường gặp ở phụ nữ trung niên và người cao tuổi, đặc biệt là ở những người có nguồn gốc Bắc Âu. Bệnh có liên quan mật thiết đến các bệnh tự miễn khác như bệnh Hashimoto, đái tháo đường type 1 và bệnh Addison. :contentReference[oaicite:8]{index=8}

Các yếu tố nguy cơ bao gồm:

  • Tiền sử gia đình mắc bệnh tự miễn
  • Di truyền (liên quan đến HLA-DR3 và HLA-DR5)
  • Thiếu vitamin D

Triệu chứng lâm sàng

Trong giai đoạn đầu, AIG thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi bệnh tiến triển, bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng sau:

  • Mệt mỏi, yếu sức do thiếu máu
  • Chán ăn, đầy hơi, khó tiêu
  • Viêm lưỡi, lưỡi đỏ bóng
  • Triệu chứng thần kinh: dị cảm, mất thăng bằng, lú lẫn

Ở giai đoạn muộn, có thể xuất hiện các biến chứng như loạn sản hoặc ung thư dạ dày. :contentReference[oaicite:9]{index=9}

Chẩn đoán cận lâm sàng

Chẩn đoán viêm dạ dày tự miễn dựa trên sự kết hợp giữa lâm sàng, huyết thanh học, nội soi và mô học. Các xét nghiệm huyết thanh học bao gồm:

  • Kháng thể kháng tế bào thành (anti-parietal cell antibodies)
  • Kháng thể kháng yếu tố nội tại (anti-intrinsic factor antibodies)
  • Nồng độ gastrin huyết thanh tăng cao
  • Tỷ lệ pepsinogen I/II giảm

Nội soi dạ dày cho thấy niêm mạc thân vị mỏng, trơn, mất rãnh. Sinh thiết mô học xác nhận viêm mạn tính, mất tuyến và tăng lympho bào. Nguồn: PubMed

Biến chứng và tiến triển

Viêm dạ dày tự miễn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Các biến chứng bao gồm:

  • Thiếu máu ác tính do thiếu vitamin B12
  • Dị sản ruột và loạn sản
  • Ung thư biểu mô tuyến dạ dày
  • U thần kinh nội tiết dạ dày (type I NETs)

Nguy cơ ung thư tăng cao nếu không theo dõi và điều trị lâu dài. Nguồn: PMC

Điều trị và theo dõi

Không có điều trị đặc hiệu cho quá trình tự miễn, mục tiêu là quản lý triệu chứng và biến chứng. Các biện pháp điều trị bao gồm:

  • Bổ sung vitamin B12 định kỳ (tiêm bắp hoặc uống liều cao)
  • Bổ sung sắt nếu có thiếu máu vi thể
  • Theo dõi nội soi định kỳ để phát hiện dị sản hoặc ung thư
  • Điều chỉnh dinh dưỡng và lối sống

Điều trị phối hợp nếu có bệnh tự miễn đi kèm. Nguồn: Cleveland Clinic

Phân biệt với các loại viêm dạ dày khác

Viêm dạ dày tự miễn thường bị nhầm với viêm do H. pylori hoặc do NSAID. Các điểm phân biệt:

Tiêu chíViêm dạ dày tự miễnViêm dạ dày do H. pylori
Vị trí tổn thươngThân vị (body, fundus)Hang vị (antrum)
Acid dịch vịGiảm hoặc khôngBình thường hoặc tăng
Yếu tố miễn dịchKháng thể tự miễnKhông có

Dự phòng và nghiên cứu tương lai

Hiện chưa có phương pháp phòng ngừa cụ thể. Tuy nhiên, phát hiện sớm, bổ sung vitamin B12 đúng cách và tầm soát định kỳ có thể ngăn ngừa tiến triển ác tính. Các hướng nghiên cứu đang tập trung vào vai trò của hệ vi sinh đường ruột, gen HLA và điều hòa miễn dịch nội sinh.

Tiềm năng điều trị trong tương lai có thể bao gồm ức chế chọn lọc tế bào T tự miễn hoặc điều biến đáp ứng miễn dịch bằng vi khuẩn probiotic hoặc liệu pháp tế bào gốc. Nguồn: Springer

Tóm tắt

Viêm dạ dày tự miễn là rối loạn viêm mạn tính do tự miễn, phá hủy tế bào thành và giảm hấp thu B12, dẫn đến thiếu máu ác tính và nguy cơ ung thư. Chẩn đoán sớm, theo dõi định kỳ và bổ sung B12 là nền tảng để giảm biến chứng và cải thiện tiên lượng lâu dài.

Các bài báo, nghiên cứu, công bố khoa học về chủ đề viêm dạ dày tự miễn:

Thiếu vitamin D như một yếu tố thuận lợi đối với viêm dạ dày thể A teo: Nghiên cứu trường hợp - Đối chứng và Tổng quan tài liệu về tương tác của vitamin D với hệ miễn dịch Dịch bởi AI
Clinical Reviews in Allergy - Tập 42 - Trang 355-364 - 2011
1,25-Dihydroxyvitamin D thể hiện đặc tính điều hòa miễn dịch và chống viêm, và các tế bào tham gia vào phản ứng miễn dịch bẩm sinh và thích nghi đều biểu hiện thụ thể vitamin D và có khả năng sản xuất cũng như phản ứng với hormone này. Bài viết này nhằm mô tả vai trò điều hòa miễn dịch phức tạp của vitamin D và mô tả liệu có mối tương quan giữa viêm dạ dày thể A teo và thiếu vitamin D hay không. C...... hiện toàn bộ
#vitamin D #viêm dạ dày tự miễn #thiếu vitamin D #hệ miễn dịch #nghiên cứu trường hợp - đối chứng
Dermatitis herpetiformis: mối quan hệ giữa các phức hợp miễn dịch trong tuần hoàn, trạng thái niêm mạc ruột non và các phát hiện miễn dịch mô bệnh lý Dịch bởi AI
Springer Science and Business Media LLC - Tập 279 - Trang 315-320 - 1987
Một số khía cạnh của miễn dịch huyết thanh và trạng thái của niêm mạc ruột jejunum đã được nghiên cứu ở 22 bệnh nhân bị bệnh viêm da dày sừng herpes (DH) điển hình. Trạng thái niêm mạc được đặc trưng trên cơ sở các phát hiện miễn dịch và mô bệnh lý cùng với phân tích chức năng về tình trạng hấp thụ kém và hoạt động của disaccharidase. Không có bất thường đáng kể nào trong các immunoglobulin huyết ...... hiện toàn bộ
#miễn dịch huyết thanh #niêm mạc ruột jejunum #bệnh viêm da dày sừng herpes #phức hợp miễn dịch #hoạt động disaccharidase
Mẫu hình của tế bào nội tiết dạ dày trong microcarcinoidosis — một nghiên cứu miễn dịch mô học trên 14 mẫu sinh thiết dạ dày Dịch bởi AI
Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie und für klinische Medicin - Tập 428 - Trang 237-241 - 1996
Một tổng số 14 mẫu sinh thiết dạ dày từ những bệnh nhân mắc microcarcinoidosis đã được phân tích bằng các phương pháp miễn dịch mô học nhằm đánh giá mẫu hình của sự tăng sinh và loạn sản tế bào nội tiết. Tất cả các bệnh nhân đều mắc viêm dạ dày type A (viêm dạ dày tự miễn). Các sự tăng sinh không thuộc vùng hang vị của tế bào nội tiết dạ dày đã được phân loại theo tiêu chí của Solcia và các cộng s...... hiện toàn bộ
#microcarcinoidosis #sinh thiết dạ dày #tế bào nội tiết #loạn sản #carcinoid dạ dày #viêm dạ dày tự miễn
Các Vấn Đề Nổi Bật Trong Viêm Dạ Dày Tự Miễn Dịch bởi AI
Clinical Reviews in Allergy - Tập 42 - Trang 269-278 - 2010
Viêm dạ dày tự miễn là kết quả của phản ứng miễn dịch tự miễn do tế bào T CD4 trung gian, nhắm vào H/K-ATPase của dạ dày. Ban đầu không có triệu chứng, tổn thương dạ dày trở nên rõ ràng ở người thông qua sự phát triển của thiếu máu ác tính nguyên bào khổng lồ do thiếu vitamin B12. Các vấn đề nổi bật trong bệnh này liên quan đến dịch tễ học của nó, miễn dịch di truyền, vai trò của Helicobacter pylo...... hiện toàn bộ
#viêm dạ dày tự miễn #tế bào T CD4 #H/K-ATPase #thiếu máu ác tính #vitamin B12 #Helicobacter pylori #miễn dịch di truyền.
Sự đồng tồn tại của thiếu máu megaloblastic và thiếu máu do thiếu sắt ở một phụ nữ trẻ tuổi mắc bướu cổ lympho mãn tính Dịch bởi AI
Springer Science and Business Media LLC - Tập 84 - Trang 238-241 - 2006
Thiếu máu ác tính là một loại thiếu máu megaloblastic do thiếu vitamin B12, và là giai đoạn cuối của viêm dạ dày tự miễn, thường ảnh hưởng đến những người trên 60 tuổi. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu vitamin B12. Thiếu máu ác tính cũng có thể được chẩn đoán đồng thời với các bệnh tự miễn khác. Chúng tôi báo cáo về sự xuất hiện của thiếu máu megaloblastic ở một phụ nữ 22 tuổi mắc bệnh b...... hiện toàn bộ
#thiếu máu megaloblastic #thiếu máu ác tính #thiếu máu do thiếu sắt #viêm dạ dày tự miễn #hydroxycobalamine #bướu cổ lympho tự miễn
Tổng số: 5   
  • 1